Sau gần 10 năm thực hiện Luật Đất đai năm 2013, trong thực tiễn đã bộc lộ những bất cập, khó khăn, vướng mắc và hạn chế trong chính sách thu hồi đất.
Bên cạnh đó, một số cán bộ còn thiếu trách nhiệm, dẫn đến tình trạng người dân có đất bị thu hồi không đồng thuận, bức xúc, làm gia tăng các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến thu hồi đất.
Vừa qua, Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án hình sự Nguyễn Hữu Thận và đồng phạm bị Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Ninh truy tố về các tội “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất”; “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”; “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Theo Cáo trạng, trong khoảng thời gian từ năm 2009 - 2018, các bị can là những người trong Ban quản lý và tổ tác nghiệp đất dân cư dịch vụ khu phố Tam Lư, khu phố Vĩnh Kiều 1,2,3 và đất dân cư dịch vụ ông Đống đã có hành vi tự ý sử dụng số tiền thu từ dự án Dân cư dịch vụ Bãi Kinh – Đồng Màu, Ông Đống để chi sai nguyên tắc số tiền hàng chục tỷ đồng, gây thiệt hại trực tiếp cho hàng trăm hộ dân và cho Ủy ban nhân dân phường Đồng Nguyên. Cán bộ địa chính phường Đồng Nguyên có hành vi giúp sức trong việc lập bảng biểu, đưa ra phương án bồi thường không đúng quy định. Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Đồng Nguyên khi đó giữ vai trò Chủ đầu tư dự án đất dân cư dịch vụ Tam Lư và Vĩnh Kiều, Trưởng ban quản lý công trình hạ tầng đất dân cư dịch vụ phường Đồng Nguyên đã thiếu kiểm tra, giám sát, bỏ mặc cấp dưới thực hiện, tự ý sử dụng số tiền thu từ hai dự án trên trái quy định, gây thiệt hại cho người dân và Ủy ban nhân dân phường Đồng Nguyên hàng chục tỷ đồng.
Trong thời gian qua, số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo, số vụ án dân sự, hành chính có liên quan đến đất đai vẫn chiếm tỷ lệ cao. Các vụ án hình sự liên quan đến đất đai diễn ra rất đa dạng, động cơ, mục đích phạm tội rất phức tạp. Nguyên nhân của những tồn tại đó, có ý thức chấp hành chủ trương, chính sách, pháp luật về đất đai của một bộ phận cán bộ, đảng viên và người dân chưa đầy đủ, chưa nghiêm, vẫn còn tình trạng cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cơ quan, tổ chức lợi dụng chức quyền tham ô, tham nhũng, sách nhiễu, lợi ích nhóm.
Ông Vũ Văn Long - Phó Chánh thanh tra Bộ TN&MT: Trong pháp luật đã quy định cụ thể các phương pháp, tuy nhiên cách thức triển khai tổ chức thực hiện ở các địa phương thì nhiều khâu thực hiện pháp luật không nghiêm dẫn tới tình trạng khiếu nại.
Ông Trương Xuân Cừ - Đoàn Đai biểu Quốc hội thành phố Hà Nội: Một bộ phận, thậm chí là người có chức có quyền, có trình độ, đang vì lợi ích cá nhân. Một bộ phận cố tình vi phạm vì lóa mắt trước lợi ích, một bộ phận thì lách luật. Trong quá trình lách luật, tư duy của họ thì nghĩ rằng không vi phạm, tuy nhiên vi phạm vẫn xảy ra.
Đất đai là vấn đề phức tạp, có liên quan chặt chẽ đến đời sống của người dân và có ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm chính sách, pháp luật về đất đai là rất cần thiết. Bên cạnh đó, cũng cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, khắc phục những vướng mắc, bất cập và hạn chế phát sinh trong thời gian qua.
