Từ đầu năm đến nay, Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 - đơn vị vận hành metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên đã nhiều lần gửi văn bản đến cơ quan chức năng kiến nghị tháo gỡ các khó khăn trong việc bố trí ngân sách để đảm bảo kinh phí làm các nhiệm vụ chuẩn bị vận hành, khai thác tuyến metro.
Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 (HURC1), trực thuộc UBND TPHCM, là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước được thành lập từ năm 2015 và được cấp 14 tỷ đồng để mua sắm thiết bị, chưa cấp kinh phí hoạt động.
Theo dự kiến, công ty này sẽ đi vào hoạt động từ năm 2018 - khi tuyến metro số 1 hoàn tất. Theo đề án thành lập công ty, HURC1 sẽ có doanh thu khi tuyến metro số 1 hoạt động. Nhưng đến nay, đơn vị này hiện vẫn chưa có nguồn thu do tuyến metro số 1 chưa hoàn thành.
Đến tháng 8/2021, HURC1 đã không còn kinh phí trả lương. Công ty chỉ duy trì hoạt động tối thiểu. Cuối năm 2021, UBND TPHCM kiến nghị Thủ tướng chấp thuận cho thành phố sử dụng ngân sách địa phương để bố trí kinh phí cho công ty HURC1. Dịp Tết năm 2022, Thường trực Thành ủy TPHCM đã tạm ứng cho công ty này 2 tỷ đồng để chi trả lương và chăm lo Tết cho người lao động.
Theo HURC1, từ tháng 2 đến nay, đơn vị chưa được cấp có thẩm quyền giải quyết kinh phí hoạt động nên chưa thể thanh toán các khoản nợ lương của người lao động, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn. Số tiền nợ lương tính đến tháng 9 là 2,9 tỷ đồng, khoản nợ bảo hiểm là 330 triệu đồng.
Việc vướng mắc kinh phí hoạt động của HURC1 làm ảnh hưởng đến công tác chuẩn bị vận hành tuyến metro 1. Cụ thể, công ty không đảm bảo đủ nhân sự để tiếp nhận đào tạo, chuyển giao công nghệ theo tiến độ của dự án xây dựng. Công ty cũng không đủ kinh phí để duy trì hoạt động ổn định đến giai đoạn vận hành, khai thác dự án.
Tại buổi làm việc với Thủ tướng và đoàn công tác hồi cuối tháng 7/2022, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đã nêu lên những vướng mắc về vốn ở HURC1.
Tại buổi làm việc này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, do tuyến metro số 1 chưa đưa vào vận hành, khai thác nên HURC1 không đáp ứng được các quy định về đầu tư bổ sung vốn điều lệ theo quy định. Do đó, Chính phủ cần có nghị quyết để tháo gỡ vướng mắc.
Sau đó, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng UBND TPHCM trình dự thảo nghị quyết để Chính phủ xem xét giải quyết khó khăn cho đơn vị vận hành tuyến metro số 1.
