Dịch Covid-19 đã tạo ra một luồng dịch chuyển lao động lớn tại TP.HCM và nhiều tỉnh thành phía Nam. Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn chúng ta đã chứng kiến 3 làn sóng hồi hương của người lao động, ước tính khoảng 1,3 triệu người. Nhưng những con số này có thể vẫn chưa đầy đủ, nhất là với nhóm người lao động trong khu vực phi chính thức.
Có lẽ là một cuộc “hồi hương” lịch sử, đặc biệt hơn khi có tới 1,3 triệu lao đồng đã rời bỏ miền đất hứa trở về quê tránh dịch. Trên nẻo đường về lắm nhọc nhằn, gian truân và đầy nước mắt khiến cả xã hội rúng động. Những giấc ngủ vội ven đường, những bữa ăn nhanh hơn cả đơn giản, những gương mặt mệt mỏi, lo âu, gắng gượng hồi hương.
Chị Y Mái: Ở quê không biết làm gì để ra tiền, đi làm để kiếm tiền, giờ dịch không có việc làm thì phải về thôi, đành mang cả trẻ nhỏ về.
Anh Y Sô: Có dịch, họ không mướn nữa, mất việc nên phải về thôi.
Về thôi, hai tiếng gọn gàng nhưng trĩu nặng tâm tư, sự lo lắng về tương lai khi không còn việc, không còn thu nhập. Nhưng với họ, được hồi hương, được đặt chân trên đồng đất quê hương đã nhen lên ngọn lửa hy vọng.
Chị Đoàn Thị Kỳ Duyên - Xã Phong An, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế: “Ở Sài Gòn dịch quá căng thẳng, gia đình có F0 khỏi bệnh nên về quê luôn. Em quyết định ra đây là ở luôn, em mong chính quyền và các cơ quan chức năng giúp cho em vô xí nghiệp làm một công việc ổn định”.
Chỉ trong vòng 3 tháng, từ tháng 7 cho đến tháng 10/2021 khi các tỉnh phía Nam thực hiện nới lỏng giãn cách đã có hơn 1,3 triệu lao động ngoại tỉnh bắt đầu rời khỏi miền Nam bằng tàu hỏa, xe máy, xe đạp, thậm chí đi bộ hàng trăm km để về quê. Việc cùng lúc đón hàng chục ngàn lao động hồi hương khiến các địa phương lúng túng, thụ động, khó có thể giải quyết việc làm cho người lao động.
Thời điểm cuối năm 2021 có đến 18% trong số 23.000 doanh nghiệp trên toàn quốc bị thiếu lao động vào. Tình trạng thừa việc, thiếu lao động đang diễn ra tại các tỉnh, thành trọng điểm như TP.HCM, Long An, Đồng Nai, Bình Dương trong khi đó, tại các tỉnh Miền Trung, thiếu việc, thừa lao động lại gia tăng do cầu lao động không lớn.
Giải quyết bài toán việc làm cho người hồi hương như thế nào, giải quyết khó khăn ra sao để tránh cảnh “người nghèo nuôi người nghèo”, và hơn hết cần lắm những kịch bản cho sự dịch chuyển như thế này để không bị động trong những tình huống phát sinh./.
