Sáng ngày 02/03, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Đoàn giám sát của Quốc hội chuyên đề việc thực hiện chính sách pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi luật quy hoạch có hiệu lực thi hành đã có buổi làm việc với Bộ Công thương.
Cùng dự buổi làm việc có Phó Chủ tịch Quốc hội Thượng tướng Trần Quang Phương; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cùng các thành viên Đoàn giám sát tham dự buổi làm việc trực tiếp và trực tuyến.
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Bộ Công thương được giao lập 5 quy hoạch ngành quốc gia gồm: Quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng quốc gia; Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia; Quy hoạch phát triển hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia; Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản; Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng phóng xạ.
Bộ Công thương cũng được giao rà soát ban hành danh mục tích hợp vào các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; Rà soát các quy hoạch hết hiệu lực thuộc ngành công thương; Phối hợp thẩm định các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia; Phối hợp hướng dẫn lập, thẩm định quy hoạch tỉnh. Tuy nhiên, hiện nay cả 05 quy hoạch đều chưa được phê duyệt.
Về việc lập quy hoạch ngành quốc gia khi chưa có quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ làm rõ các căn cứ lập quy hoạch ngành thuộc lĩnh vực công thương, chất lượng các quy hoạch và đánh giá cách thức rà soát, điều chỉnh, thống nhất các quy hoạch của ngành với quy hoạch quốc gia và các quy hoạch khác; làm rõ hơn các tỉnh phải xây dựng các nội dung của ngành công thương trong quy hoạch tỉnh, có đảm bảo chất lượng, có phù hợp với quy hoạch của ngành công thương tới đây ban hành hay không. Về việc thay thế các quy hoạch bằng các tiêu chuẩn kỹ thuật phục vụ công tác quản lý nhà nước còn nhiều bất cập bởi các tiêu chuẩn kỹ thuật chỉ là một trong những tiêu chí xây dựng quy hoạch, không thể thay thế hoàn toàn được quy hoạch nhưng chưa nêu giải pháp tháo gỡ, kiến nghị, đề xuất.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị báo cáo thêm về tiến độ của 5 quy hoạch ngành quốc gia, thời gian hoàn thành, những khó khăn vướng mắc và đề xuất kiến nghị.
Khó tích hợp quy hoạch ngành với quy hoạch tỉnh và quy hoạch vùng
Cho ý kiến về nội dung này, nhiều thành viên Đoàn giám sát bày tỏ băn khoăn về quy hoạch điện, trong đó quy hoạch điện 8 có thống nhất, tích hợp đồng bộ, đầy đủ, kế thừa với quy hoạch tỉnh và vùng hiện nay hay không, quy hoạch các ngành sản xuất trọng điểm khác của ngành công thương được thực hiện như thế nào?
Báo cáo của Bộ Công thương nêu rõ, quy hoạch ngành phải phù hợp với quy hoạch tổng thể Quốc gia, quy hoạch sử dụng đất Quốc gia và quy hoạch các ngành khác, nhưng khác với cách làm quy hoạch trước đây, quy hoạch ngành theo luật quy hoạch thì phần lớn là quy hoạch hạ tầng và nhiều quy hoạch cụ thể có tính chất đặc thù khác nhau nhưng lại tích hợp trong 1 quy hoạch ngành, vì vậy gây ra những khó khăn trong quá trình xây dựng nhiệm vụ, gây nên việc chậm tiến độ trong phê duyệt quy hoạch.
Nhiều vấn đề trong thực tế đặt ra trong việc vỡ quy hoạch với điện năng lượng mặt trời là bài học cho thấy những bất cập trong công tác thực hiện Luật. Một số ý kiến cho rằng, Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là ngành trọng điểm phát triển kinh tế đất nước, nhưng vắng bóng trong báo cáo Quy hoạch việc thực hiện chính sách pháp luật về quy hoạch của Bộ Công thương.
Ông NGUYỄN LÂM THÀNH, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội: “Trong các quy hoạch của ngành công thương thì có nhiều mảng liên quan đến ngành công nghiệp chủ lực, công nghiệp chế tạo, chúng ta đang cần công nghệ chế tạo tại sao không có, đây là nền tảng cho phát triển công nghiệp, đây là ngành đòi hỏi đầu tư lớn, có chính sách mạnh để phát triển thì chúng ta không có”.
Ông NGUYỄN HỮU TOÀN, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách Quốc hội: “Khi hướng dẫn chung chung như nghị định 37, mà không có hướng dẫn từ bộ ngành để tích hợp vào quy hoạch vào quy hoạch tỉnh thì có làm được không, tôi nói ngay như quy hoạch năng lượng, quy hoạch điện ở tỉnh thôi, nếu không có hướng dẫn của ngành dọc, ông nào dám bảo là đưa vào tích hợp, nếu không có năng lượng thì phát triển như thế nào, cho nên phải có hướng dẫn, tôi không tin với nghị định 37 mà địa phương có thể làm được quy hoạch tốt”.
Các đại biểu cũng đặt vấn đề, việc thay thế các quy hoạch bằng các tiêu chuẩn quy chuẩn, kỹ thuật để phục vụ công tác quản lý nhà nước còn nhiều bất cập, công tác dự báo tình hình còn yếu nên quy hoạch đưa ra chưa sát, không ổn định và phải điều chỉnh quy hoạch nhiều lần. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quy hoạch Quốc gia. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng nêu vấn đề việc phê duyệt quy hoạch điện VIII theo cam kết của Việt Nam tại Cop 26, trong bối cảnh thời gian qua, điện mặt trời, điện gió và năng lượng tái tạo ở nước ta phát triển mạnh, cần cân đối, tính toán kỹ lưỡng giữa cơ cấu các nguồn điện một cách phù hợp, hợp lý, để bảo đảm kết nối cung cầu và đáp ứng được nhu cầu phụ tải, đặc biệt là phát huy được các dạng năng lượng sạch./.
