Điểm b khoản 2 điều 33, Nghị định 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định: Tối thiểu 1/3 diện tích tầng 1 các nhà chung cư tái định cư cho các hộ gia đình và cá nhân thuộc diện tái định cư thuê thông qua đấu giá để kinh doanh dịch vụ, ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, hầu hết các chung cư tái định cư tại Hà Nội tình trạng cho thuê tầng 1 chung cư tái định cư không đúng đối tượng đang xảy ra khá phổ biến.
>> Hà Nội: Dân muốn thuê, cơ quan nhà nước chưa đấu giá, hàng nghìn mét vuông sàn 'đất vàng' để không
Quy định là vậy, nhưng hầu như người dân tái định cư không được thuê diện tích tầng 1 để kinh doanh, ổn định cuộc sống. Tại khu chung cư tái định cư N6C phường Nhân chính, quận Thanh Xuân toàn bộ diện tích kinh doanh tầng 1 đã được cho thuê, nhưng cư dân trong tòa không được tiếp cận.
Ông ĐỖ NGỌC HIỂU, Trưởng ban quản trị Chung cư N6C phường Nhân Chính Thanh Xuân Hà Nội: “Tại khu chúng tôi chưa có một người dân nào được thuê ở dưới tầng 1. Người của đơn vị khác được thuê nhưng lại không sử dụng mà lại cho thuê lại”.
Bên cạnh tòa chung cư N6C là chung cư tái định cư N6E, diện tích tầng 1 khu chung cư này đang bỏ trống 3 gian hàng tại tầng 1 cho thuê để kinh doanh. Dù bỏ không nhiều năm nay, nhưng người dân vẫn không thuê được.
Ông TRẦN VĂN QUANG, Chung cư N6C phường Nhân Chính Thanh Xuân Hà Nội: “ Người dân ở tòa N6C chưa một ai được thuê 1 mét vuông nào để đảm bảo cuộc sống cả. Chúng tôi chỉ mong lên công luận để những người có trách nhiệm quan tâm đến người dân tái định cư đã khổ đến mức độ nào rồi, mất đất, mất nhà, đến đây bị dồn một chỗ thu đủ thứ tiền. Tại tầng 1, có một số diện tích đã để không vài năm nay, người dân nhìn xót xa không biết đâu mà liên hệ, tham gia đấu giá để thuê lại để kinh doanh để đảm bảo cuộc sống”.
Theo Công ty TNHH Một thành viên Quản lý và phát triển nhà Hà Nội - 1 trong những đơn vị được UBND thành phố giao cho quản lý diện tích tầng 1 của 100 tòa chung cư tái định cư: Trong hơn 53.000m2 đã cho 103 doanh nghiệp, cá nhân thuê hơn 39.000m2 . Khoảng 13.000m2 còn lại bị bỏ hoang từ 3-5 năm. Đơn vị này cho rằng diện tích bỏ hoang chủ yếu là ở xa trung tâm, giá cho thuê cao, hiệu quả kinh doanh thấp… nên khó cho thuê. Còn tại sao người dân tái định cư không thuê được diện tích tầng 1 là do quy định phải đóng kinh phí thuê 5 năm trong 1 lần duy nhất. Với lý do này, công ty vẫn tiếp tục cho các doanh nghiệp sử dụng toàn bộ diện tích 1 số chung cư tái định cư để thu ngân sách.
Bà NGUYỄN THU THẢO, Phó Trưởng phòng Quản lý nhà ở xã hội- tái định cư, Công ty QL &PT nhà Hà Nội: “Một số tòa nhà chung cư tái định cư đang được cho thuê tầng 1 để các đơn vị, doanh nghiệp khai thác, kinh doanh sử dụng đúng mục đích, không nợ tiền thuê nhà. Nếu thông báo thu hồi thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh không nộp tiền thuê nhà nữa, trong khi họ chưa trả mặt bằng gây thất thu cho ngân sách nhà nước”.
Lý giải của bà Nguyễn Thu Thảo có vẻ không phù hợp, bởi theo luật sư Lê Văn Thiệp quy định phải dành 1/3 diện tích mặt bằng tầng 1 để người dân tái định cư thuê thông qua đấu giá là rất rõ ràng.
TS. Luật sư LÊ VĂN THIỆP, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội: “Khi nhà nước đã ban hành quy định phải dành ít nhất 30% diện tích tầng 1 để kinh doanh để tạo sinh kế cho họ, thì rõ ràng đây là quyền lợi của họ. Đơn vị hiện nay đang quản lý phải thu hồi mặt bằng đảm bảo cho các cư dân ở đó họ có quyền thuê theo quyết định của cơ quán nhà nước có thẩm quyền ban hành. Để xảy ra thất thoát lãng phí rõ ràng. Trước hết đây là quyền lợi ích của những người đang sinh sống tại nhà tái định cư. Thứ hai liên quan đến lãng phí tài sản xã hội và gây thất thoát cho ngân sách vì nó còn liên quan đến thuế, nếu có".
Như vậy dù với lý do gì, việc tiếp tục cho các doanh nghiệp, cá nhân không thuộc diện được phép tiếp tục thuê mặt bằng tại phần diện tích phải đấu thầu cho người dân tái định cư thuê là đang làm trái với Nghị định 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ.
