Tại ngôi chùa cổ Trà Phương (thuộc xã Thụy Hương, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng), có 2 bảo vật quốc gia không khi nào tách rời nhau. Đó là bức tượng Thái Tổ Mạc Đăng Dung và phù điêu Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn.
Những tác phẩm độc đáo do dân gian tạo tác thể hiện tấm lòng trân trọng trước vị Vua có tư duy đi trước thời đại, đã hoạch định nhiều chính sách nhằm cải cách, phát triển cả nền kinh tế và văn hóa; đồng thời cũng là tình cảm đối với Thái hoàng Thái hậu, người phát tâm công đức, giúp cho Phật giáo được hưng thịnh trở lại dưới thời nhà Mạc.
Ở huyện Kiến Thụy ngày nay, người dân còn truyền tụng câu ca: “Cổ Trai đế Vương - Trà Phương công chúa”, thể hiện lòng ngưỡng mộ với đức Vua và Hoàng hậu của nhà Mạc rực rỡ một thời. Tại ngôi chùa Trà Phương cổ kính, quê hương của Thái hoàng Thái hậu, hai Bảo vật Quốc gia luôn song hành tĩnh tại cùng nhau. Bức phù điêu Thái hoàng Thái hậu được tạc hõm sâu vào đá nguyên khối, trong tư thế ngồi thiền định. Hai Bảo vật Quốc gia mang hình ảnh nhà Vua và Hoàng hậu của Ngài là những cổ vật có giá trị trên nhiều lĩnh vực: Điêu khắc, lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng, tâm linh, khoa học, mĩ thuật… Từ tổng thể đến chi tiết đều mang đặc trưng phong cách mỹ thuật thời nhà Mạc.
Bức tượng Thái Tổ Mạc Đăng Dung được tạc theo phong cách tượng tròn, từ chất liệu đá vôi tự nhiên, nguyên khối. Tượng được trang trí hoa văn với đường nét khỏe khoắn trên mũ, trên vạt và đai áo, cùng với họa tiết rồng tinh xảo. Trên mũ của Ngài có tạc một con chim dang cánh, trong tư thế bay hướng đầu xuống dưới, tạo thành 2 chiều chuyển động - mà theo các nhà nghiên cứu văn hóa - thì điều đó tượng trưng cho sự lĩnh hội Phật pháp của chúng sinh.
Thái hoàng Thái hậu vốn được dân gian ghi nhớ là người có công trong việc chăm chút và bảo vệ di sản văn hóa dân tộc. Là một người phụ nữ, sở dĩ bà có thể làm được nhiều công việc có ý nghĩa xã hội như tổ chức xây dựng cầu đường, chợ búa, quyên góp và ban ruộng cho dân nghèo chính là nhờ chính sách cởi mở của Vương triều nhà Mạc. Bức tượng Thái Tổ và phù điêu Thái hoàng Thái hậu có cùng niên đại từ thế kỷ XVI, đều là những hiện vật độc bản, không sao chép, với hình thức độc đáo, chưa từng xuất hiện trong các di tích hoặc bảo tàng tại Việt Nam.
Mời quý vị và các bạn theo dõi nội dung chi tiết!
