Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày Tờ trình về Chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2021-2025.
Theo tờ trình của Chính phủ, Dự án xây dựng cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 gồm 729 km, chia thành 12 dự án thành phần có thể vận hành khai thác độc lập, triển khai theo hình thức đầu tư công. Sau khi hoàn thành, sẽ nhượng quyền thu phí để thu hồi vốn nhà nước. Tổng mức đầu tư khoảng 146.990 tỷ đồng, trong đó: Giai đoạn 2021 - 2025, bố trí khoảng hơn 119 nghìn tỷ đồng, gồm hơn 47 nghìn tỷ đồng Quốc hội đã bố trí vốn và hơn 72 nghìn tỷ đồng Chính phủ kiến nghị cân đối từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và từ nguồn vốn NSNN đã bố trí cho ngành giao thông vận tải trong giai đoạn 2021 – 2025. Giai đoạn 2026 - 2030 bố trí khoảng 27.324 tỷ đồng còn lại.
Về tiến độ, Chính phủ xác định: Trong 2 năm 2021 và 2022 là công tác chuẩn bị dự án. Từ năm 2022, 2023 sẽ làm công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư năm khởi công. Như vậy, trường hợp không phát sinh các tình huống phức tạp, đến cuối năm 2025 có thể thông xe kỹ thuật toàn bộ các dự án thành phần và đưa vào khai thác một số đoạn tuyến, các đoạn tuyến phức tạp về kỹ thuật sẽ hoàn thành đưa vào khai thác năm 2026.
Tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ Quy mô đầu tư, Sơ bộ một số giải pháp thiết kế, công nghệ áp dụng, phương án giải phóng mặt bằng, tái định cư; Cơ chế, chính sách triển khai đầu tư Dự án, Tổ chức thực hiện dự án.
Thẩm tra nội dung này, Uỷ ban Kinh tế cho ràng: đề xuất đầu tư Dự án theo hình thức đầu tư công là có cơ sở, đồng thời đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hữu hiệu để huy động nguồn vốn ngoài nhà nước cho các dự án giao thông PPP đã được Quốc hội phân bổ vốn theo Kế hoạch. Bên cạnh đó, việc Chính phủ dự kiến phần vốn nhà nước bổ sung 72.497 tỷ đồng sẽ cân đối từ “Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội” cần được tập trung ưu tiên bố trí vốn từ Chương trình để bảo đảm tiến độ, do đây là dự án đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn tới. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ bổ sung, làm rõ phương án điều hòa nguồn vốn, khả năng hấp thụ vốn đầu tư công trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để công trình về đích đúng tiến độ. Để thu hồi vốn đầu tư, Chính phủ cần làm rõ cơ chế nhượng quyền thu phí, tổ chức thu phí, khẩn trương rà soát, hoàn thiện quy định pháp luật, khắc phục những tồn tại, hạn chế,....của việc thu phí các các công trình giao thông.
Ngoài ra, thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế cũng cho ý kiến về các nội dung: Về phương án phân chia các dự án thành phần và tiến độ hoàn thành; Cơ chế, chính sách triển khai đầu tư Dự án; phương án giải phóng mặt bằng, tái định cư; phương án thiết kế sơ bộ và lựa chọn công nghệ chính thực hiện dự án./
