Metaverse (vũ trụ ảo) - một thuật ngữ mới đang lan rộng khắp mọi nơi trên thế giới. Cho tới giờ, vẫn chưa có định nghĩa cụ thể nào về Metaverse. Nhiều chuyên gia nhận định, Metaverse là một phiên bản mới, thú vị hơn của Internet và được kỳ vọng sẽ có những tác động lớn đối với cuộc sống con người.
METAVERSE LÀ GÌ?
Metaverse, sự thu nhỏ của siêu vũ trụ, là một dạng bản sao kỹ thuật số của thế giới vật chất, có thể truy cập thông qua Internet.
Ban đầu chỉ là một khái niệm khoa học viễn tưởng từ những năm 1990, Metaverse giờ đây tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, chẳng hạn như trò chơi nhập vai trực tuyến, các phòng làm việc - nơi tập hợp những hình ảnh đại diện (avatar) của người tham gia, hay các buổi hoà nhạc ảo của các ngôi sao nhạc pop với hàng triệu người hâm mộ.
Trong Metaverse, chúng ta có thể làm chính xác bất cứ điều gì trên thực tế nhờ vào công nghệ thực tế ảo, giải phóng khỏi các ràng buộc vật lý. Khi tương tác tăng lên, chúng ta hoàn toàn có thể gặp gỡ mọi người, mua sắm hay thậm chí là thăm quan du lịch ngay tại nhà. Từ quan điểm kỹ thuật, tai nghe thực tế ảo sẽ cho phép chúng ta hoà mình vào thế giới 3D, dưới dạng các hình ảnh đại diện hoạt hình với chuyển động của chính chúng ta.
Để đạt được các chuyển động đồng thời, hạn chế được độ trễ và cho phép hàng triệu người hoạt động đồng thời, đòi hỏi năng lực tính toán và năng lực mạng lưới rất lớn. Các thiết bị cho phép tạo mùi vị và xúc giác cũng sẽ sớm được phát minh.
METAVERSE - MỘT THỊ TRƯỜNG TIỀM NĂNG
Theo hãng môi giới cổ phiếu Bernstein, thuật ngữ “Metaverse” được nhắc đến 449 lần trong các buổi công bố báo cáo tài chính trực tuyến quý III/2021, tăng 100 lần so với quý trước đó. Điều này cho thấy các thị trường có quy mô tiềm năng ít nhất 2.000 tỷ USD mỗi năm có thể chịu tác động của Metaverse.
Còn theo Bloomberg, năm 2020, trị giá thị trường của Metaverse đã đạt gần 500 tỷ USD, và có thể tới 800 tỷ USD vào năm 2024. Trong thị trường này, mảng game online đóng góp nhiều nhất-chiếm tới một nửa thị phần, và nửa thị phần còn lại thuộc về truyền thông xã hội, các hình thức giải trí trực tuyến khác như âm nhạc.
Ông STEVE KOENIG, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điện tử tiêu dùng CTA: “Chúng ta bắt đầu nói về Metaverse giống như cách mà chúng ta nói về Internet vào những năm đầu 1990. Nếu bạn còn nhớ, lúc đó thật khó có thể tưởng tượng được những gì mà chúng ta có thể làm online như ngày nay. Điều đó cũng giống với Metaverse.”
Bà PEGGY JOHNSON, Giám đốc điều hành Magic Leap: “Phạm vi ứng dụng sẽ rất nhiều. Chẳng hạn bác sĩ có thể lên kế hoạch phẫu thuật, một phần cuộc giải phẫu có thể được hiển thị dưới dạng 3D. Bạn có thể mời các chuyên gia quan sát những thứ cùng lúc giống như bạn đang quan sát mà ở một nơi khác trên thế giới.”
Báo cáo của hãng đầu tư Grayscale cũng cho biết, số lượng người dùng tham gia các nền tảng Metaverse hiện đã tăng gấp hơn 10 lần so với thời điểm đầu năm 2020. Đây là minh chứng rõ ràng cho tiềm năng tăng trưởng bùng nổ của lĩnh vực này.
Ông STEVE KOENIG, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điện tử tiêu dùng CTA: “Metaverse có khả năng định hình lại lĩnh vực giải trí, nó sẽ định hình lại rất nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Nhưng hiện chỉ mới là giai đoạn bắt đầu thôi.”
Nhiều chuyên gia cho rằng, doanh thu khổng lồ của vũ trụ ảo sẽ quay lại kích thích mạnh mẽ nền kinh tế thực.
TRUNG QUỐC VÀ CUỘC CÁCH MẠNG METAVERSE
Nhiều chuyên gia nhận định, Trung Quốc dù đi sau các quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực Metaverse như Mỹ, nhưng nước này đang có những nỗ lực mạnh mẽ nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ mới này. Trong tháng 2 năm nay, Ủy ban Metaverse trực thuộc Hiệp hội Truyền thông và Di động Trung Quốc đã kết nạp thêm 17 thành viên mới là các công ty công nghệ cao của nước này. Như vậy, Ủy ban Metaverse đã có tổng cộng 112 thành viên là các công ty công nghệ hoặc chuyên gia có uy tín.
Việc thành lập các ủy ban này nhằm thúc đẩy sự phát triển và đảm bảo năng lực dẫn đầu của nước này trong các lĩnh vực công nghệ có tiềm năng phát triển mạnh. Khi thành lập Ủy ban cuối năm 2021, lãnh đạo Bộ Khoa học Công nghệ Trung Quốc cũng nhấn mạnh, đây không phải là xu hướng nhất thời, mà là một định hướng quan trọng phải phát triển.
Viện Kinh tế Công nghiệp Trung Quốc đã phác thảo 6 xu hướng chính của Metaverse. Đáng chú ý là sự hội nhập sâu rộng giữa nền kinh tế thực và nền kinh tế số; dữ liệu trở thành tài sản cốt lõi; toàn cầu hóa nền tài chính số phi tập trung. Dư địa phát triển là vô tận, lại đang trong giai đoạn được Chính phủ Trung Quốc tập trung đẩy mạnh công nghệ then chốt nhằm cạnh tranh chiến lược với phương Tây nên Metaverse hứa hẹn về một tương lai tươi sáng.
Không chỉ những tên tuổi lớn tại Trung Quốc như Tencent hay Baidu, mà hiện nay cả các công ty nhỏ cũng đang nỗ lực tận dụng cơ hội từ làn sóng Metaverse tại Trung Quốc. Corigine, một công ty chuyên về chip tại Thượng Hải là một ví dụ, khi hãng đang nghiên cứu các dòng chip xử lý phục vụ cho thiết bị thực tế ảo.
Ông HU KAN, Giám đốc Marketing Công ty Corigine: "Metaverse có 2 thành phần chính là hạ tầng thiết bị phần cứng và các nội dung, dịch vụ số bên trong. Để đem lại trải nghiệm sống động cho người dùng, phần cứng phải được trang bị các chip xử lý mạnh như của chúng tôi".
Việc xây dựng một thế giới trực tuyến cho phép người dùng tương tác với nội dung, tương tác với những người dùng khác và trải nghiệm hầu hết mọi thứ trong thế giới ảo, đòi hỏi sức mạnh tính toán khổng lồ để cung cấp quyền truy cập qua internet và nhiều loại thiết bị.
Công ty khoa học và công nghệ Đức Merck hiện điều hành ba cơ sở sản xuất thiết bị điện tử ở Trung Quốc, sản xuất nhiều loại vật liệu bán dẫn và màn hình, cũng như thiết bị phân phối và lưu trữ khí và hóa chất. Công ty hiện cung cấp hơn 150 sản phẩm cho khoảng 100 nhà sản xuất chip trên khắp Trung Quốc.
Ông KAI BECKMANN, CEO công ty Merck Electronics: "Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là hiểu được tầm quan trọng của tự do thương mại toàn cầu, đồng thời đảm bảo được tính địa phương hóa để tránh nguồn cung không bị gián đoạn. Tôi rất vui khi thấy những nỗ lực từ chính phủ Trung Quốc trong thời kỳ đại dịch để đảm bảo rằng chúng tôi có thể hoạt động mà không bị gián đoạn với các khách hàng địa phương”.
Nhờ những nỗ lực đầu tư và sự quan tâm của chính quyền và người dân, ngày càng nhiều công ty Trung Quốc bắt đầu gia nhập thị trường Metaverse, từ đó tạo ra những công việc mới.
Anh Zhou Dao là giám đốc điều hành của một công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ tại thủ đô Bắc Kinh. Anh đang tập trung đáp ứng nhu cầu của các khách hàng Trung Quốc muốn được trải nghiệm nhập vai trong thế giới ảo. Hơn một nửa số khách hàng của công ty anh là thanh niên trong độ tuổi từ 18 - 27, những người có yêu cầu rất cao với chất lượng hình ảnh và chuyển động.
Anh ZHOU DAO, Giám đốc điều hành Công ty Công nghệ Qilewuqiong, Bắc Kinh: "Công việc của chúng tôi đang làm là tạo ra hình đại diện avatar cho khách hàng. Yêu cầu đầu tiên, hình đại diện phải trông giống như người thật. Tiếp đến, bởi vì ai cũng muốn avatar của mình trông thật hoàn hảo, nên chúng tôi phải thực hiện nhiều giải pháp khác nhau để đáp ứng mong muốn của họ. Thứ ba, chúng tôi cần tạo ra các công trình, vật thể ảo. Chúng tôi tạo ra các vật thể này dựa trên các cấu trúc phổ biến ngoài cuộc sống”.
Các đô thị cấp 1 như Bắc Kinh và Thượng Hải đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ số lượng các công việc liên quan đến Metaverse như viết kịch bản và thiết kế đồ họa. Các nhà thiết kế được yêu cầu tạo ra những bối cảnh sinh động và hấp dẫn với người dùng.
Anh ZHOU BINGYU, Chuyên gia công nghệ : "Là những người phụ trách tạo ra bối cảnh ảo, chúng tôi phải trao đổi rất nhiều với các bộ phận đồ họa, bộ phận lập dự án cũng như những người phụ trách kỹ thuật để đi đến một ý tưởng chung cho kịch bản. Sau đó, chúng tôi sẽ quyết định xem nên sáng tạo như thế nào và trao đổi ý tưởng đó với khách hàng”
Trong bối cảnh có ngày càng nhiều công ty tham gia vào thị trường, sức ép cạnh tranh đang tăng lên, buộc các nhà thiết kế đưa ra nhiều ý tưởng và giải pháp hiệu quả hơn để thu hút khách hàng. Điều này được xem là sẽ thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực Metaverse ở Trung Quốc.
METAVERSE - CUỘC ĐUA CỦA CÁC CÔNG TY CÔNG NGHỆ
Trước tiềm năng của Metaverse, những “ông lớn” công nghệ phương Tây thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như Microsoft, Facebook và nhiều công ty khác đang đổ dồn nghiên cứu nhằm hiện thực hóa Metaverse.
Tháng 10/2021, nhà sáng lập Mark Zuckerberg tuyên bố đổi tên công ty mẹ của Facebook thành Meta Platforms, nhằm hỗ trợ tạo ra một thế giới kỹ thuật số mới được gọi là "vũ trụ ảo". Bên cạnh đó, ông cũng cam kết một khoản đầu tư 10 tỷ USD trong những năm tới, chủ yếu phát triển tai nghe, kính thực tế ảo và công nghệ thực tế ảo tăng cường, với hy vọng sẽ cung cấp thiết bị truy cập tối ưu cho Metaverse.
Ông MARK ZUCKERBERG, Giám đốc điều hành Meta Platforms: “Facebook là một trong những sản phẩm được sử dụng nhiều nhất trong lịch sử thế giới. Nó là một thương hiệu truyền thông xã hội mang tính biểu tượng, nhưng nó không bao hàm tất cả những gì chúng tôi làm. Việc xây dựng các ứng dụng truyền thông xã hội vẫn sẽ luôn là mục tiêu quan trọng của chúng tôi. Nhưng hiện thương hiệu của chúng tôi liên kết chặt chẽ với một sản phẩm mà không thể đại diện cho những gì mà chúng tôi đang làm, chưa nói đến trong tương lai. Theo thời gian, tôi hy vọng chúng tôi sẽ được nhìn nhận như một công ty Metaverse.”
Mới đây nhất, cuối tháng 2 năm nay, Meta đã công bố một loạt dự án lấy công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) làm trọng tâm phục vụ việc xây dựng nền tảng Metaverse trong tương lai. Cụ thể, công ty đang nghiên cứu AI để phục vụ các dự án tạo ra các thế giới ảo vận hành bằng giọng nói, theo đó cải thiện cách thức con người giao tiếp với các trợ lý ảo và thông dịch các ngôn ngữ. Đây là dự án có tầm quan trọng chủ chốt trong quá trình xây dựng Metaverse trong tương lai mà ở đó, người dùng có thể làm việc, giao tiếp xã hội và vui chơi.
Ông JEROME PESENTI, Phó Chủ tịch phụ trách Trí tuệ nhân tạo tại Meta: “Chúng tôi tạo ra các công cụ ngày hôm nay để giúp mọi người tạo ra thế giới mới. Và những công cụ này sẽ được trí tuệ nhân tạo hỗ trợ, để từ đó có thể đưa công nghệ vào sản phẩm trong những năm tới. Bạn thấy đó, công nghệ ngày càng linh hoạt hơn, ngày càng mở rộng hơn. Để kích thích khả năng sáng tạo của mọi người, trí tuệ nhân tạo sẽ là một phần của điều đó ngay từ ban đầu.”
Trong khi đó, gã khổng lồ phần mềm Microsoft cũng bắt đầu đặt chân vào Metaverse, nhưng chủ yếu vẫn gắn với đối tượng khách hàng doanh nghiệp truyền thống của hãng. Tháng 11/2021, Microsoft đã công bố nền tảng mang tên Mesh như một phần tích hợp bên trong ứng dụng làm việc trực tuyến Teams.
Mesh dự kiến có thể trình làng trong nửa đầu năm nay với tính năng tạo hình đại diện avatar, tạo phòng họp ảo cho các nhân viên cũng như chia sẻ các tệp văn bản sử dụng Microsoft Office. Một sản phẩm Metaverse khác mang tên Dynamics 365 Connected Spaces, cũng đã được hãng giới thiệu, cho phép người dùng di chuyển và tương tác trong các không gian bán lẻ và nhà máy.
Ông BRAD SMITH, Chủ tịch Microsoft: “Tôi không biết liệu rằng Metaverse sẽ được phổ biến tới mọi nơi một cách công bằng hay không, nhưng ở thời điểm này, điều quan trọng là chúng ta cần tập trung vào việc xây dựng nó có ích cho cuộc sống con người. Điều mà chúng ta không nên làm là tiến tới một vũ trụ ảo Metaverse mà không loại bỏ những vấn đề tiêu cực đang tồn tại trên Internet, để từ đó xây dựng một Metaverse an toàn hơn, đảm bảo an ninh, thông tin cá nhân và tôn trọng người sử dụng”.
Cuộc chạy đua của các công ty công nghệ trong việc xây dựng và phát triển Metaverse còn được thể hiện tại Triển lãm di động toàn cầu MWC 2022. Metaverse là một trong những chủ đề chính của triển lãm năm nay.
Tại đây, các công ty công nghệ cũng tạo điều kiện cho khách hàng tời thăm quan được trải nghiệm thế giới ảo một cách chân thực nhất. Chẳng hạn như tại một công ty đến từ Hàn Quốc, hành khách sẽ cảm nhận chuyển động của con tàu, nghe tiếng động cơ và cả tiếng gió rít. Hệ thống tay cẩu chuyển động theo nội dung màn hình hiển thị trong kính thực tế ảo nhằm tạo cảm giác chuyển động thật nhất cho người dùng.
Anh ALEX LOPEZ, Khách thăm quan: "Hệ thống thực tế ảo này mang đến chuyển động, mang đến âm thanh thật tuyệt vời. Xứng đáng với sự chờ đợi của tôi".
Một khu vực khác mang tới cho khách tham quan không gian trải nghiệm cảm giác nhập vai, trở thành một nhân vật trong thế giới ảo. Góc nhìn và hoạt động của người dùng được đồng nhất với nhân vật ảo. Người sử dụng có thể ca hát, nhảy múa, tham quan và tương tác với thế giới ảo thông qua nhân vật này.
Ông JOAN MANEL MARTINEZ, Khách thăm quan: "Đây là một trải nghiệm mới mẻ, có thể tôi chưa quen nhưng nó sẽ ngày càng phổ biến hơn trong một vài năm tới khi Metaverse đưa chúng ta đến cuộc sống số song song với thể giới thực".
Bà BLANCA CONESA, Khách thăm quan: "Bạn đi lại, hoạt động trong một thế giới ảo hoàn toàn, kỳ lạ nhưng cũng vô cùng thích thú" .
Triển lãm di động toàn cầu cũng là nơi các công ty điện thoại thông minh và viễn thông giới thiệu các sản phẩm mới nhất cũng như tiết lộ tầm nhìn chiến lược. Các sản phẩm kết nối 5G với đường truyền Internet tốc độ cao và ổn định là nền tảng quan trọng để trải nghiệm trọn vẹn những tính năng công nghệ mới. Hiện các công ty công nghệ trên thế giới đều đang chạy đua để có được 1 tỷ người dùng, nhằm giành quyền thiết lập các tiêu chuẩn của Metaverse trong tương lai./.
