Mỗi dân tộc sinh sống ở đất nước Việt Nam đều mang một nét đặc trưng riêng về phong tục, tập quán, làm giàu bản sắc văn hóa đất nước. Trong đó kể đến là cộng đồng người Hoa tại TP.HCM, với hơn 500.000 người sinh sống ở các quận, huyện, tập trung nhiều nhất khu vực Chợ Lớn, quận 5. Tại vùng đất Sài Gòn – Chợ Lớn, người Hoa mang theo nét văn hóa đặc trưng, trong đó có tục lệ về ngày Tết Nguyên Đán.
Ở tuổi gần 90, bà Tiên Nữ vẫn tự tay lau chùi, dọn dẹp bàn thờ tổ tiên để đón Tết. Cũng như bao gia đình người Hoa sinh sống tại khu vực Chợ Lớn (quận 5), bà Tiên Nữ giữ gìn tục lệ này bởi đối với họ bàn thờ tổ tiên là nơi quan trọng nhất trong nhà.
Khi bàn thờ đã tươm tất, những chiếc bánh tổ (còn gọi là bánh niên cao) được đặt lên, món bánh này không thể thiếu trên bàn thờ của người Hoa dịp Tết với ý nghĩa qua mỗi năm sẽ càng phất lên, năm sau sẽ tốt hơn năm trước.
Bà TIÊN NỮ - Quận 5, TP.HCM: “Cái này là phong tục của người Hoa, giống như Tết ai cũng mặc áo mới thì bàn thờ Tết cũng trang trí, cũng mặc áo mới. Mình cầu mong để mình bình an, không có bệnh hoạn gì hết.”
Đối với người Hoa, việc dọn dẹp nhà cửa đón Tết cũng cần chọn ngày lành tháng tốt. Thường vào ngày 24 hoặc 26 tháng Chạp sẽ quét dọn nhà cửa sạch sẽ, thay những tấm liễn viết bằng chữ Hán mạ nhũ vàng trên giấy đỏ được dán trong và trước nhà.
Mọi người thường tìm mua những bộ trang trí, tấm liễn, linh vật như “Ngũ phúc lâm môn”, “Xuất nhập bình an”, “Vạn sự như ý”, “Đại cát đại lợi”… với mong muốn cầu chúc may mắn, làm ăn phát tài, bình an, hạnh phúc.
Chị LƯƠNG THÚY HÀ - Quận 5, TP.HCM: “Tháo cái cũ xuống, mình lấy nước bưởi mình lau sạch sẽ, mình dán cái mới lên. Mình dán giấy này là 5 cái Phúc, đại diện cho 5 cái Phúc của mình. Phúc đầu tiên là sức khỏe. Thứ hai là con cháu đầy đàn cũng có Phúc. Khó khăn lắm mới có 5 cái Phúc lận, thường là 3 Phúc thôi.”
Bà HUỲNH LỆ NGA - Quận 5, TP.HCM: “Một năm có một lần à, phong tục của người Hoa là vậy đó, năm nào cũng phải đổi mới thôi. Quét nhà, lau bàn thờ, đổi những cái này mới luôn, cái gì cũng mới hết trơn.”
Đầu năm mới, đồng bào người Hoa đều đi lễ chùa, miếu, đền thờ, hội quán để cầu mong cho gia đạo bình an, hạnh phúc, mua may bán đắt… Đồng thời đến các hội quán, chùa miếu còn là dịp để mọi người tham gia các sinh hoạt văn hóa, lễ nghi, tập tục truyền thống lâu đời của người Hoa.
Bà NGÔ LỆ CHÂU - Phó Ban thường trực Hội quán Ôn Lăng, quận 5, TP.HCM: “Đầu năm họ đến họ cầu gia đạo bình an, cầu lộc, cầu tài, thì đến cuối năm, tháng 10 âm lịch đổ đi họ sẽ chọn ngày tốt đến trả lệ. Cầu ở đâu thì trả ở đó, cầu vị thần nào thì trả vị thần đó.”
Trải qua bao thăng trầm, Tết của đồng bào Hoa ở Chợ Lớn vẫn luôn giữ được cốt cách, nét độc đáo không hề bị pha lẫn, làm nên một nét văn hóa đặc sắc của Sài Gòn – TP.HCM với những gam màu cổ truyền giữa nhịp sống luôn sôi động.
