Cần thể chế hóa các quy định liên quan đến MTTQ Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW về vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng, thực hiện và giám sát chính sách pháp luật về đất đai.
Đây là kiến nghị được ghi nhận tại Hội nghị phản biện xã hội đối với dự án Luật Đất đai (sửa đổi) do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức sáng 15/9. Hội nghị có ý nghĩa quan trọng nhằm góp phần hoàn thiện dự án luật trước khi trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp lần thứ 4 tới đây.
Theo Hiến pháp năm 2013 cũng như quan điểm của Đảng thì MTTQ Việt Nam có vai trò to lớn thể hiện ở 2 phương diện: là người đại diện cho nhân dân để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người dân và tham gia quản lý nhà nước về đất đai. Tuy nhiên, các đại biểu nhận thấy cả 2 vai trò này trong dự thảo luật đều đang quy định mờ nhạt, chưa tương xứng, chưa phù hợp với vị trí và vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
GS.TS TRẦN NGỌC ĐƯỜNG, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Dân chủ - Pháp luật UBTƯ MTTQ Việt Nam: "Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) có 06 Điều quy định về MTTQ nhưng chủ thể trong quy định đó chủ yếu là Mặt trận xã phường, vai trò chủ yếu là vận động, thuyết phục, xác nhận lấy ý kiến nhân dân, hòa giải tranh chấp..., còn thiếu vắng vai trò giám sát, còn chưa đủ, chưa phù hợp hiến pháp, MT còn có vai trò về phản biện xã hội mà trong này còn nhiều dự án cần phản biện".
Qua phân tích, các ý kiến đề nghị dự thảo Luật cần quy định cụ thể hơn nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội trong giám sát việc thực hiện và phản biện xã hội; Đồng thời quy định rõ vai trò của MTTQ Việt Nam tham gia vào việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước khi Ủy ban nhân dân cùng cấp phê duyệt.
Ông ĐỖ VĂN CHIẾN, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: "Đề nghị ban soạn thảo ghi bổ sung: "Đối với các dự án trọng điểm Quốc gia do Quốc hội quyết định thì UBTW MTTQ thực hiện phản biện xã hội về quy hoạch bồi thường hỗ trợ tái định cư, các dự án HDND tỉnh quyết định thì UB MTTQ Việt Nam cấp tỉnh thực hiện phản biện xã hội về nội dung đó và cấp huyện cấp xã tương ứng, còn tiếp thu đến đâu là cơ quan có thẩm quyền xem xét."
Các đại biểu cũng nhận thấy, tiếng nói của nhân dân trong Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) còn chung chung; Trong khi đất đai liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đông đảo nhân dân. Do đó đề xuất, cần bổ sung, làm rõ quyền và nghĩa vụ của công dân đối với đất đai như: Quyền khiếu nại, tố cáo, quyền tham gia quản lý nhà nước. Đồng thời đề nghị Điều 46 quy định cụ thể hơn về phương thức, cách thức tham vấn ý kiến người dân, trách nhiệm giải trình, tiếp thu ý kiến của nhân dân, trường hợp phải lấy phiếu đến từng hộ dân, phương án giải quyết khi đa số hộ dân không đồng tình.