Nền kinh tế Việt Nam đã đón tin mừng trong kỳ nghỉ lễ, khi các chỉ số vĩ mô đều cho thấy đà phục hồi đang được duy trì, thậm chí với tốc độ nhanh hơn. Nhưng với độ mở lớn của nên kinh tế Việt Nam với khu vực và thế giới hiện nay, câu hỏi đặt ra là, chúng ta sẽ chống chịu như thế nào với những tác động đến từ bên ngoài như dịch bệnh, xung đột, giá cả, lạm phát…
NHIỀU ĐIỂM SÁNG NỔI BẬT TRONG BỨC TRANH KINH TẾ
Với 15.000 doanh nghiệp thành lập mới, tháng 4/2022 trở thành tháng có số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới cao nhất từ trước tới nay. Tính chung 4 tháng đầu năm, cả nước có 49,6 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới. Ngoài ra, cả nước còn có 30.919 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 60,6% so với tháng trước.
Lĩnh vực du lịch cũng có nhiều khởi sắc. Trong quý I vừa qua, ngành du lịch đã đón 26 triệu đợt khách nội địa và 22.000 lượt khách quốc tế. Sửa sang cơ sở kinh doanh, điều chỉnh thực đơn thêm nhiều món mới, chuỗi nhà hàng này đã sẵn sàng đón một lượng khách lớn sau thời kỳ dịch Covid-19 phải đóng băng hoàn toàn. Lĩnh vực thương mại và dịch vụ, vốn bị ảnh hưởng rất lớn của dịch bệnh cũng đã phục hồi tích cực. Các doanh nghiệp chủ động hơn về lao động và kế hoạch sản xuất kinh doanh, khắc phục khó khăn để phục hồi, mở rộng sản xuất.
Ông NGUYỄN LƯƠNG TÚ - Giám đốc Công ty Cổ Phần Joy Plus: “Sau một thời gian dài dịch bệnh, việc Nhà nước mở cửa là tín hiệu rất vui cho anh em trong ngành nhà hàng, khách sạn, du lịch nói chung. Về cơ bản, doanh thu của công ty đang tăng ở mức độ khá tích cực, vừa qua, 2 điểm kinh doanh của chúng tôi tăng doanh thu gấp đôi so với tháng 2. Tuần đầu tiên của tháng 4 có mấy ngày thôi nhưng vẫn giữ được đà tăng của tháng 3. Cũng hy vọng doanh thu tiếp tục ổn định để công ty phục hồi sau những tàn phá của dịch Covid-19”.
Tiến sĩ NGUYỄN THỊ MINH THẢO - Trưởng ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, CIEM: “Ngành dịch vụ từng bước lấy lại đà tăng trưởng rất tốt. Ngành chế biến chế tạo có lượng đơn hàng xuất khẩu rất lớn, thậm chí hiện nay các doanh nghiệp đang đối mặt với tình trạng không đủ nhân lực để hoàn thành các đơn hàng”.
Tiếp nối đà phát triển của quý I, tình hình kinh tế tháng 4 tiếp tục khởi sắc trên hầu hết các lĩnh vực. Thậm chí, nhiều lĩnh vực còn đạt kết quả tối ưu, tốt hơn cả những năm trước đại dịch, trong đó nổi bật là lĩnh vực xuất nhập khẩu. Xuất khẩu hàng hóa tháng 4/2022 tăng tới 25% so với cùng kỳ; tính chung 4 tháng, xuất khẩu tăng 16,4%, nhập khẩu tăng 15,7%, nền kinh tế ước xuất siêu 2,53 tỉ USD...
Ông HOÀN ĐĂNG LỢI - Phó chủ tịch Tập đoàn LF Logistics: “Chúng tôi hoạt động ở nhiều nước khi Việt Nam có kết quả chống dịch tốt thì rất nhiều đơn hàng chuyển về Việt Nam. Và với sự hỗ trợ từ Tổng cục Hải quan thì chúng tôi vẫn tiếp tục duy trì tất cả đơn hàng cho các bạn hàng trên thế giới.”
Một tin vui khác đó là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thực hiện trong 4 tháng qua đạt gần 6 tỷ USD, mức cao nhất từ năm 2018 đến nay, tăng 7,6%. Các thành viên Chính phủ thống nhất nhận định tình hình KTXH tháng 4 và 4 tháng đầu năm có nhiều điểm sáng nổi bật, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm và có thặng dư. Sản xuất công nghiệp tháng 4 tăng 9,4% so với cùng kỳ, cho thấy tính ổn định trong hoạt động sản xuất, người lao động, niềm tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài.
ÁP LỰC LẠM PHÁT ĐANG NÓNG DẦN
"Sự phục hồi đang ở rất gần", "Bình thường mới, tương lai sáng lạn" là những từ khóa nổi bật trong báo cáo mới nhất về chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam do Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) vừa công bố. Không chỉ Eurocham mà nhiều tổ chức quốc tế đều dự báo tích cực về kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, đã có ý kiến cho rằng, trong năm nay áp lực lạm phát tại Việt Nam khá lớn và nhiệm vụ kiềm chế lạm phát ở mức dưới 4% như Quốc hội đề ra sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Ông TIM LEELAHAPHAN - Chuyên gia kinh tế phụ trách Thái Lan và Việt Nam, Ngân hàng Standard Chartered: “Chúng tôi lạc quan về tăng trưởng của Việt Nam. Việt Nam cần thúc đẩy kinh tế, đồng thời kiềm chế lạm phát. Đây là một nhiệm vụ khó khăn cho các cơ quan chức năng nhưng là một nhiệm vụ cần thiết, cần thực hiện trong trung hạn để tăng trưởng kinh tế. Nếu Việt Nam thực hiện thành công nhiệm vụ này, các nhà đầu tư trên thế giới sẽ tự tin hơn vào nền kinh tế Việt Nam. Cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và kiềm chế lạm phát là bài toán Việt Nam sẽ cần giải quyết trong trung hạn.”
Ông TORBEN MINKO - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham): "Những cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh đang đẩy mạnh và thực hiện một cách thực chất hơn. Cùng với đó là phản ứng chính sách từ các cấp đang hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Hơn bao giờ hết, cộng đồng doanh nghiệp đang mong muốn có những nỗ lực hơn nữa trong việc cải cách thể chế để có môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn và giảm chi phí không cần thiết, nhất là khi toàn bộ nền kinh tế đang trong giai đoạn phục hồi và bứt phá".
Ông FLORIAN CONSTANTIN FEYERABEND - Trưởng đại diện Viện Konrad Adenauer (KAS) tại Việt Nam: "Hiện Quốc hội và Chính phủ Việt Nam đã thông qua 1 loạt chương trình phục hồi về kinh tế như chính sách giảm thuế VAT và nhiều chương trình khác nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Một trong những chỉ báo cho thấy các chính sách bắt đầu đem lại hiệu quả đó là tăng trưởng GDP quý 1 vừa qua đạt 5,03%. Tất nhiên, mức tăng trưởng như vậy chưa xứng với tiềm năng và Việt Nam mong đợi 1 mức tăng đột phá hơn nữa. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, hiện nay đại dịch trong tầm kiểm soát nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Ví dụ như gián đoạn chuỗi cung ứng, tình trạng thất nghiệp, gia tăng giá năng lượng hay áp lực lạm phát đang nóng dần lên."
TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ: LẠC QUAN NHƯNG KHÔNG CHỦ QUAN
Theo thông tin mới cập nhật, cả 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới là Moody's, Standard & Poor's và Fitch Ratings đều đánh giá Việt Nam có triển vọng tích cực sau một thời gian chứng kiến sự cải thiện môi trường vĩ mô và ổn định tài chính của Việt Nam. Ở chiều ngược lại, các chuyên gia đã nhấn mạnh đến một số rủi ro cần đặc biệt lưu tâm, đơn cử như tổng cầu của Việt Nam đang phục hồi rất chậm, hay thách thức đến từ nội tại của thị trường lao động.
Đề cập đến các nguy cơ đe dọa tăng trưởng kinh tế, có ý kiến cho rằng, việc tổng cầu phục hồi chậm sẽ khiến Việt Nam khó đạt tăng trưởng cao. Nếu không có biện pháp tăng tổng cầu thì nguy cơ tăng trưởng dưới 6-6,5% là hiện hữu. Đồng thời, việc chỉ số TFP (năng suất lao động tổng hợp) giảm cũng là vấn đề cần đặc biệt lưu tâm, bởi chỉ số này cho thấy Việt Nam đang rất thiếu hụt lao động lành nghề trong tất cả các lĩnh vực.
PGS.TS VŨ SỸ CƯỜNG - Phó trưởng bộ môn Phân tích chính sách tài chính, Học viện Tài chính: “Giáo viên mầm non đi bán hàng online, quản trị du lịch khách sạn thì chạy grab, khi dịch bệnh đỡ thì thiếu hụt lao động lành nghề trong các lĩnh vực. Nâng suất lao động ảnh hưởng và cái thách thức này chúng ta chưa có giải pháp nào để giải quyết, rất quan trọng. Chúng ta nói nhiều về chính sách tài khóa tiền tệ nhưng gốc cuối cùng vẫn là con người.”
Một thách thức khác được các chuyên gia kinh tế gọi tên, đó là việc Trung Quốc theo đuổi chính sách Zero-Covid sẽ gây đứt gãy chuỗi cung ứng và ảnh hưởng cực lớn đến lạm phát của Việt Nam, nhất là trong bối cảnh Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN và đối tác thương mại lớn thứ sáu của Trung Quốc trên thế giới.
Ông NGUYỄN ĐÌNH CUNG - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TW (CIEM): “Tác động thứ 2 chúng ta không nhìn thấy đó là dịch bệnh bùng phát Covid-19 và chính sách Zero Covid của Trung Quốc. Đứt gãy chuỗi cung ứng sẽ nghiêm trọng hơn chúng ta dự tính. Sức nóng của lạm phát sẽ nóng hơn trước và nguy cơ bất ổn về vĩ mô hiện hữu hơn. Rõ ràng Chính phủ ngoài phục hồi tăng trưởng chắc chắn phải lưu ý hơn về ổn định kinh tế vĩ mô”.
Cơ hội và động lực đã có, niềm tin của doanh nghiệp đã quay trở lại, các chính sách của Quốc hội và Chính phủ đã phát huy được hiệu quả. Do đó, chúng ta hoàn toàn kỳ vọng vào sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế nói chung, ngành công nghiệp và dịch vụ nói riêng, vốn là đầu tàu cho sự tăng trưởng. Bài toán lúc này đó là sự thận trọng áp lực tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ và đầu tư sẽ tăng cao trong các tháng tới đây.
TS NGUYỄN QUỐC VIỆT - Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR): " Tôi cũng rất kỳ vọng lĩnh vực dịch vụ du lịch thu hút việc làm lao động cũng như kích cầu trong nước sẽ khởi sắc trong quý II và cả năm 2022".
Lạc quan nhưng không được chủ quan, đây là ý kiến của nhiều chuyên gia về tăng trưởng kinh tế từ nay đến cuối năm. Và một trong những ưu tiên ngay từ đầu quý 2 tới là tiếp tục đẩy mạnh kiểm soát giá cả, thị trường và bảo đảm lưu thông hàng hóa, cũng như thúc đẩy sản xuất trong nước để tiến tới tự chủ về nguồn cung nguyên, nhiên, vật liệu. Qua đó hạn chế tác động của sự tăng giá thế giới tới thị trường Việt Nam.