Giá xăng dầu tăng phi mã chưa biết đâu là điểm dừng là câu chuyện nóng trên thế giới và Việt Nam. Tính đến ngày 4/3/2022, giá dầu thế giới đã tăng 58% trong khi giá xăng tăng 24%. Thống kê cho thấy, giá dầu thế giới có thời điểm gần chạm mức 140 USD/thùng.
Tại Việt Nam, cùng với xu hướng tăng giá trên thế giới, giá xăng dầu được điều chỉnh tăng lần thứ 7 liên tiếp kể từ đầu năm đến nay, ghi nhận mức tăng cao nhất trong 8 năm, giá xăng Ron 95 gần chạm mốc 30.000 đồng/lít.
Trong báo cáo gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Bộ Công Thương cho biết, để hỗ trợ cho đời sống, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp do tác động của đại dịch COVID-19, Liên Bộ Công Thương - Tài Chính đã liên tục chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu với mức chi từ 100 - 1.500 đồng/lít tùy loại. Trong đó, điều chỉnh giá xăng dầu trong nước phù hợp với diễn biến của giá xăng dầu thế giới nhưng mức tăng thấp hơn mức tăng của giá xăng dầu thế giới. Mới đây, Bộ Tài chính thừa ủy quyền của Chính phủ đã trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giảm 50% thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu.
Xăng dầu là một trong những mặt hàng chiến lược do Nhà nước quản lý giá, giá bán được quản lý trên cơ sở bảo đảm lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Đặc biệt khi chi phí xăng dầu chiếm trên 6% trong tổng chi phí sản xuất của toàn nền kinh tế. Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn, cho nên việc giá xăng dầu tăng cao như hiện nay đang tác động lớn đến yếu tố đầu vào, gây áp lực lên lạm phát. Do đó, đã có nhiều đề xuất được đưa ra, nhằm đối phó với tình trạng giá dầu có thể sẽ tiếp tục tăng cao.
Việc giá xăng dầu tăng tác động làm tăng giá thành sản phẩm hàng hóa và dịch vụ, ảnh hưởng đến thu nhập và chi tiêu của người dân. Thống kê cho thấy, giá thực phẩm, đồ uống đã tăng từ 10-30% do giá xăng dầu tăng cao. Trong khi các nhà cung cấp thông báo tăng giá nguyên vật liệu trong thời gian tới từ 15-20% tùy chủng loại sản phẩm.
Còn đối với các doanh nghiệp vận tải, xăng dầu chiếm khoảng 40 - 50% chi phí, do vậy việc tăng giá tiếp tục gây khó khăn cho doanh nghiệp vận tải. Tại TP HCM, giá cước vận chuyển container tại các cảng được điều chỉnh tăng 10-30%.
Theo tính toán, với mức giá dầu tăng mạnh như hiện nay, chi phí doanh nghiệp nhìn chung bị đội lên khoảng 20-25%, bao gồm cước vận chuyển, chi phí nguyên phụ liệu sản xuất.
Theo các chuyên gia, mặc dù xăng dầu tăng giá gây áp lực lên các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, nhưng giá hàng hóa không thể điều chỉnh tức thì như giá xăng dầu, mà phải có độ trễ nhất định, do hầu hết đều đã có những ràng buộc hợp đồng với nhà cung cấp. Do đó, cần đẩy mạnh các biện pháp bình ổn giá, bảo đảm kiểm soát thị trường.
Năm 2022, Việt Nam đặt ra mục tiêu CPI tăng khoảng 4%. Các kịch bản về CPI chủ yếu xây dựng theo giá dầu thô (dưới 100 USD/1 thùng). Hiện nay giá dầu thô trên thị trường thế giới đã vượt mốc 100 USD/1 thùng và các dự đoán còn tiếp tục tăng thêm. Do đó cần có cần nhiều kịch bản điều hành giá phù hợp với điều kiện thực tế.
Trước việc giá xăng dầu tăng mạnh gây áp lực lên các mặt hàng giá, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái mới đây lưu ý các bộ ngành, địa phương theo dõi sát diễn biến thị trường, đánh giá đúng tình hình để đảm bảo đủ nguồn cung đối từng mặt hàng cụ thể. Không để xảy ra tình trạng, nguồn cung không thiếu, nhưng đưa hàng hóa ra thị trường không kịp thời dẫn đến giá cả biến động, dư luận phản ứng. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Ngân hàng nhà nước và các bộ ngành điều hành linh hoạt, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kết hợp hài hòa chính sách tài khóa, tiền tệ, không gây tác động tiêu cực đối với kiểm soát giá.
Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân của việc giá xăng dầu ngày càng tăng cũng như những giải pháp nhằm bình ổn giá xăng dầu, kính mời quý vị và các bạn theo dõi trao đổi từ chuyên gia Vũ Đình Ánh với Truyền hình Quốc hội Việt Nam ở video ./.