Là trụ đỡ của nền kinh tế, nhưng hoạt động nông nghiệp là một trong những tác nhân chính gây nên biến đổi khí hậu, khi phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực này chiếm 30% tổng lượng phát thải toàn quốc.
Chăn nuôi phát thải 18,5 triệu tấn CO2 mỗi năm
Việt Nam đã có cam kết mạnh mẽ tại COP26 đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, giảm khí thải Metan 30% tính đến năm 2030… Đây sẽ là thách thức đối với ngành chăn nuôi nước ta. Ngành chăn nuôi sẽ phải làm gì để giảm phát thải khí nhà kính? Việt Nam là một nước nông nghiệp với khoảng 70% số dân sống ở vùng nông thôn. Chăn nuôi đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Những năm qua, ngành chăn nuôi phát triển khá mạnh về cả số lượng lẫn quy mô.
Tuy nhiên, việc chăn nuôi nhỏ lẻ trong nông hộ, thiếu quy hoạch đã gây ra ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng. Mỗi năm chăn nuôi phát thải 18,5 triệu tấn CO2 nhưng việc xử lí chất thải chăn nuôi còn bất cập. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người mà còn gây sức ép tới môi trường và là tác nhân làm gia tăng sự nóng lên toàn cầu
Phát thải khí nhà kính từ chăn nuôi bao gồm 2 nguồn chính: Khí mê tan từ dạ cỏ của động vật nhai lại và khí CH4, N2O từ phân động vật. Với quy mô đàn gia súc 28 triệu con lợn, xấp xỉ 9 triệu con trâu, bò và hơn 520 triệu con gia cầm, hiện mỗi năm ngành chăn nuôi thải ra môi trường khoảng 73 triệu tấn thải rắn; 25-30 triệu khối chất thải lỏng…. Tuy nhiên chỉ khoảng 50% chất thải rắn và 20% chất thải lỏng trên được xử lý trước khi thải ra môi trường.
Anh NGUYỄN VĂN HOÀN - Thôn 3, xã Nâm N’Jang, tỉnh Đắc Nông chia sẻ: “Mùi hôi thối của phân lợn đến mùa là không ai chịu được."
Bà TRẦN THỊ THUYÊN - Huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình chia sẻ: “Ăn cũng không ăn được, ngủ cũng không ngủ được vì môi trường rất là khó chịu”
Trang trại này dù đã đầu tư làm hồ xử lý nước thải nhưng vẫn không đủ chứa, dẫn tới nước thải bị rò rỉ ra ngoài khi trời mưa gây ô nhiễm nguồn nước. Không chỉ có vậy, mùi hôi bốc ra hàng ngày đã làm ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của rất nhiều hộ quanh đó. Nguồn chất thải của chăn nuôi vượt quá khả năng chịu tải của tự nhiên đã gây ô nhiễm đất đai và nguồn nước đến mức báo động, gây sức ép tới môi trường, đe dọa, tác động trực tiếp tới cuộc sống của người dân.
PGS.TS TRƯƠNG MẠNH TIẾN - Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam chia sẻ: “Hoạt động chăn nuôi sản sinh ra những khí gây hiệu ứng nhà kính như C02 rồi metan hết sức nguy hiểm…. với sự phát thải như thế này sẽ tác động trực tiếp khiến cho nước biển dâng, nhiệt độ trái đất cũng sẽ tăng cao lên.”
Ứng dụng công nghệ đệm lót sinh học trong chăn nuôi trâu, bò
Theo nghiên cứu các loài động vật nhai lại như trâu, bò, cừu, chiếm đến 80% tổng lượng khí thải nhà kính trong chăn nuôi. Trung bình, một con bò thịt có thể thải ra 20kg khí metan mỗi năm từ quá trình lên men của dạ cỏ. Để giảm phát thải khí nhà kính, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ngành chăn nuôi cũng đã triển khai nhiều giải pháp. Đối với chất thải từ chăn nuôi trâu, bò hiện nay, việc sử dụng các công nghệ mới, đệm lót sinh học được đánh giá là giải pháp hữu hiệu nhằm giảm khí thải mê-tan, góp phần giải quyết ô nhiễm môi trường.
Chăn nuôi trên nền đệm lót sinh học là một hình thức nuôi nhốt gia súc, gia cầm trên một nền đệm lót được làm bằng nguyên liệu có độ trơ cao (như trấu, mùn cưa, rơm, rạ….) trộn với men vi sinh để phân hủy phân, nước tiểu, giảm khí độc và mùi hôi trong chuồng nuôi, giảm ô nhiễm môi trường.
Với quy mô chuồng trại nuôi bò lớn ở miền Bắc, trong nhiều năm qua, Trung tâm sản xuất tinh bò chất lượng cao xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội đã ứng dụng công nghệ đệm lót sinh học trong chăn nuôi và mang lại kết quả rất khả quan. Cơ sở không phải lo thu gom chất thải, rửa chuồng, xử lý môi trường nên chi phí cho những khâu này được giảm đáng kể. Cùng với đó, chuồng trại sạch sẽ cũng làm cho vật nuôi khỏe mạnh hơn.
Ông VŨ VĂN HẢI - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Giống gia súc Hà Nội chia sẻ về những hiệu quả sau khi sử đụng đệm lót sinh học: "Chúng tôi đã áp dụng trong nhiều năm nay, tiết kiệm rất nhiều thời gian và nhân lực. Sản phẩm này sau khi thay có thể dùng làm phân bón rất tốt."
Phân chuồng dùng làm đệm lót sinh học sau khi sử dụng được coi là một loại phân bón cho cây trồng không gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo cho sản phẩm sạch, tăng năng suất cây trồng, cải thiện chất lượng đất, hướng đến mô hình kinh tế tuần hoàn - mô hình kinh tế không có rác thải.
Ông LÊ VĂN CHIẾN - Giám đốc Trung tâm Sản xuất tinh bò chất lượng cao, Công ty CP Giống gia súc Hà Nội chia sẻ: “ Khi dùng chất độn sinh học bón cho cây trồng ta không cần sử dụng phân bón hóa học, giúp cho cây trồng phát triển rất là tốt, đất sẽ không bị chua, giảm chi phí tiết kiệm rất nhiều.”
Bên cạnh việc sử dụng phương pháp xử lý chất thải, việc điều chỉnh chế độ ăn của bò nhằm làm giảm khí mêtan trong quá trình lên men của dạ cỏ, giảm tác động tiêu cực đến môi trường cũng là yếu tố rất quan trọng. Ngành chăn nuôi hiện nay cũng đang rất tích cực nghiên cứu về vấn đề này.
Cần có giải pháp để các hộ chăn nuôi bắt tay được với các doanh nghiệp lớn
Trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, nguy cơ ô nhiễm môi trường do chăn nuôi vẫn hiện hữu, việc phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi sẽ là hướng đi chủ đạo để ngành chăn nuôi nước ta phát triển bền vững. Tuy nhiên việc phát triển mô hình chăn nuôi theo hướng tuần hoàn hiện vẫn chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả chưa cao, do chăn nuôi còn nhỏ lẻ. Để đẩy mạnh hình thức chăn nuôi này chắc chắn phải có những giải pháp căn cơ và thực chất.
Để hiểu hơn các giải pháp để các hộ chăn nuôi bắt tay được với các doanh nghiệp lớn, cùng Truyền hình Quốc hội Việt Nam lắng nghe chia sẻ của Ông NGUYỄN VĂN TRỌNG- Hội Nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam trong video dưới đây!
