Tờ New York Times nhận định, Viktor Bout có lẽ là người Nga nổi tiếng nhất bị Mỹ giam giữ và là tù nhân mà Nga đã vận động mạnh mẽ nhất để trao đổi. Vậy nhân vật này là ai? Và vì sao Nga chỉ chấp nhận cho Mỹ trao đổi Brittney Griner với Viktor Bout? Chúng ta hãy cùng theo dõi câu trả lời trong tổng hợp ngắn sau đây.
Viktor Bout lớn lên ở Dushanbe, thủ đô của Tajikistan, cho đến khi gia nhập quân đội Liên Xô năm 18 tuổi. Liên Xô tan rã không lâu sau khi Bout rời quân ngũ. Khi nền kinh tế Nga sụp đổ và các nhóm tội phạm phát triển mạnh, Bout chuyển đến Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và thành lập một công ty vận tải hàng hóa. Các công tố viên cho hay, với nguồn cung quân sự của các quốc gia thuộc Liên Xô cũ bị tuồn ra thị trường chợ đen, đế chế vận chuyển của Bout đã chuyển súng cho phiến quân và khủng bố trên khắp thế giới. Bout bị buộc tội bán vũ khí cho Al Qaeda, Taliban và phiến quân ở Rwanda.
Được coi là "một trong những kẻ buôn bán vũ khí số lượng lớn nhất thế giới", với biệt danh là “Lái buôn tử thần”, Viktor Bout khét tiếng trong giới chức tình báo Mỹ do luôn lẩn trốn trong nhiều năm. Cuộc đời và nhưng phi vụ khét tiếng của Viktor Bout thậm chí còn được lấy làm nguyên mẫu cho nhân vật chính trong phim “Lord of War” năm 2005, với sự tham gia diễn xuất của Nicolas Cage.
Brittney Griner không phải người duy nhất Mỹ muốn đưa về nhà trong thỏa thuận trao đổi tù nhân lần này, mà còn cả cựu binh sĩ thủy quân lục chiến Paul Whelan (Pôn Uy-lần). Tuy nhiên, Moskva chỉ cân nhắc điều này nếu Mỹ trả tự do thêm Vadim Krasikov, cựu đại tá KGB bị tòa án Đức kết án tù chung thân năm ngoái vì sát hại một công dân Gruzia năm 2019. Do vậy, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã phải đứng trước một sự lựa chọn khó khăn, hoặc đưa Griner về nhà ngay bây giờ và để lại Whelan, hoặc để vuột cơ hội và không giải cứu được công dân Mỹ nào.
Theo truyền thông Mỹ, quyết định chấp nhận một đổi một của chính quyền ông Biden lập tức hứng chỉ trích. Với các sĩ quan Cục Điều tra Liên bang (FBI) và Lực lượng Chống ma túy Mỹ (DEA), những người phải mất nhiều năm để gài bẫy và bắt Bout, việc thả "lái buôn tử thần" tiềm ẩn nhiều nguy cơ an ninh và có thể tạo tiền lệ cho những thỏa thuận trao đổi tù nhân khác.
Chia sẻ trên trang cá nhân Truth Social, cựu tổng thống Donald Trump chỉ trích quyết định này của ông Biden, đồng thời cáo buộc Bout là "một trong những kẻ buôn bán vũ khí lớn nhất thế giới”.
Giới chức Mỹ giờ đây muốn được nghe Griner chia sẻ những gì mình phải trải qua khi bị giam và xét xử tại Nga, với hy vọng có thêm thông tin giúp Washington hỗ trợ những người công dân Mỹ vẫn đang bị giam giữ.
