Những khoảng thời gian đầy biến động trong lịch sử của dân tộc cùng những nhân vật lịch sử có thật với những quyết định có khả năng tác động tới vận mệnh đất nước vẫn luôn có một sức hút với các độc giả. Và một trong những giai đoạn lịch sử vẫn đang để lại rất nhiều tranh cãi sau này chính là khoảng thời gian cuối Trần sang Hồ, cùng cái tên Hồ Quý Ly.
Tiểu thuyết lịch sử Hồ Quý Ly của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh là một trong những cuốn sách rất nổi tiếng và được rất nhiều giải thưởng văn học. Với cá nhân tôi, đấy là một trong những cuốn tiểu thuyết lịch sử có giá trị nhất của văn học cận đại Việt Nam.
Trong cuốn tiểu thuyết Hồ Quý Ly của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, tác giả đã cung cấp cho độc giả một cái nhìn rất khác về một con người vốn có rất nhiều tranh cãi trong lịch sử Việt Nam.
Mọi người kể nhiều về tội nhưng công của ông thì cũng rất lớn. Hồ Quý Ly là người ban hành rất nhiều chính sách cải cách về nông nghiệp, trong đấy có những chính sách nổi tiếng như hạn điền: quy định về mức đất ruộng tối đa của một cá nhân được sử hữu là bao nhiêu, hay như chính sách hạn nô quy định về những nhà giàu, tầng lớp quý tộc, địa chủ được sử dụng tối đa bao nhiêu người làm việc...
Ông ấy còn ban hành rất nhiều chính sách thuế khoán thông minh và tôi nghĩ các nhà làm chính sách bây giờ cũng có thể tham khảo, có lẽ nó vẫn có giá trị với một đất nước lấy nông nghiệp làm nền tảng như Việt Nam ta. Hồ Quý Ly cũng là một thiên tài quân sự và đỉnh cao của ông ấy là đã xây dựng nên thành nhà Hồ….
Có hiểu con người của tác giả và sau đó đọc tác phẩm thì mình mới thấy hiểu thêm được những tầng lớp nghĩa khác của tác phẩm Hồ Quý Ly mà tác giả Nguyễn Xuân Khánh muốn gửi gắm tới độc giả. Bản chất chú Khánh là một người rất trí thức, kiến thức về lịch sử cũng như kiến thức về Hà Nội của chú Khánh rất uyên bác. Nhưng chú Khánh lại biết giấu kiến thức của mình vào trong văn chương. Trước đó, tác giả cũng đã viết rất nhiều các tác phẩm nổi tiếng khác và có góc nhìn khác nhưng theo tôi tác phẩm Hồ Quý Ly là tác phẩm tập trung tất cả những tinh hoa của tác giả, của nhà văn.
Tác phẩm tiểu thuyết Hồ Quý Ly của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh là tác phẩm được giải nhất của Hội nhà văn Việt Nam năm 1998 -2000 và cũng được giải nhất của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2000-2004. Thông qua câu chuyện triều chính, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã vô tình vẽ lại cho người đọc một địa giới của Hà Nội cùng những con người, những nhân vật, những địa điểm mà hiện tại vẫn đang còn tồn tại ví dụ như đền Đồng Cổ, ví dụ như trại Bạch Mai…
Tôi thấy như mình được nhìn lại, được tưởng tượng, được chạm vào Hà Nội ngày xưa,…. địa chính trị nó như thế nào, nó ở đâu, từ khi khởi thủy sơ khai cho tới những địa điểm nổi tiếng... Tôi nghĩ rằng, nếu như bạn đọc nào vừa thích lịch sử, vừa thích văn học mà yêu Hà Nội thì đây là một trong những quyển sách đáng đọc nhất của văn học cận đại Việt Nam….
