Sáng 24/5, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 và kế hoạch triển khai Dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.
Theo đó, để đảm bảo mục tiêu dự án, Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường đã đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định đưa nội dung về Dự án vào Nghị quyết chung của kỳ họp thứ 3 lần này và yêu cầu Chính phủ chỉ đạo quyết liệt và triển khai đồng bộ các giải pháp, phấn đấu hoàn thành mục tiêu của nghị quyết trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Tờ trình của Chính phủ cho thấy, Dự án Đường Hồ Chí Minh - công trình ý Đảng, lòng dân đã được Chính phủ nghiên cứu quy hoạch, đầu tư xây dựng theo 3 giai đoạn, nối 2 đầu đất nước từ Pắc Bó - Cao Bằng đến Đất Mũi – Cà Mau, dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía tây dài 684 km, đến thời điểm này, đã hoàn thành 2.362/ 2744 km, đạt 86,1% và khoảng 258 km tuyến nhánh, đang thực hiện 211km. Hiện Chính phủ mới cân đối bố trí 16.706 tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước cho 3/6 đoạn với tổng chiều dài 108 km/279 km chưa triển khai, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.
Ba đoạn còn lại dài khoảng 171 km, tổng mức đầu tư là 10.770 tỷ đồng chưa được bố trí nguồn vốn là 3 đoạn Chợ Chu-Ngã ba Trung Sơn (thuộc dự án thành phần Chợ Mới - Ngã ba Trung Sơn); Cổ Tiết - Chợ Bến (thuộc dự án thành phần Đoan Hùng - Chợ Bến); Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận.
Thường trực Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường cho rằng, đối với phân kỳ đầu tư đến năm 2020, dự án đường Hồ Chí Minh chưa đạt yêu cầu nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau). Như vậy, trong 5 năm (2017-2021), việc triển khai dự án chỉ đạt khoảng 8% tổng khối lượng, chậm gần 2 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần, nối thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe theo quy định tại khoản 4 Điều 2 của Nghị quyết và chưa rõ thời gian kết thúc.
Thường trực Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, tính toán kỹ lưỡng số liệu, đảm bảo thống nhất, tính chính xác trong việc cân đối bố trí nguồn vốn và chịu trách nhiệm về các số liệu báo cáo Quốc hội. Cần làm rõ cơ sở xác định tổng nhu cầu vốn đầu tư để nối thông toàn tuyến; đề xuất cụ thể về bố trí vốn cho đoạn Cổ Tiết-Chợ Bến cũng như việc tuân thủ các nguyên tắc theo quy định của Luật Đầu tư công và các nghị quyết của Quốc hội.
Chính phủ cũng cần nhìn nhận rõ nguyên nhân gây chậm tiến độ như cùng lúc triển khai nhiều dự án quan trọng quốc gia nên nguồn lực đầu tư hạn hẹp, khó khăn trong việc phân bổ, cân đối nguồn vốn cho dự án; chưa nhận thức thật sự sâu sắc, đầy đủ và toàn diện về dự án nên chưa có sự quan tâm đúng mức; công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện còn chưa hết trách nhiệm, thiếu tập trung, quyết liệt và kịp thời; chưa đề xuất được các giải pháp khả thi, đặc biệt về vốn nhằm thực hiện các mục tiêu của nghị quyết.
Qua giám sát, xem xét, Thường trực Ủy ban cho rằng, việc thông toàn tuyến quy mô 2 làn xe theo đề xuất trong Tờ trình của Chính phủ vẫn chưa thật sự đúng với việc thông toàn tuyến theo tinh thần của Nghị quyết, do đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến chưa hoàn thành. Chính phủ cần xem xét, cân đối, bố trí nguồn vốn thích hợp và quyết tâm hoàn thành các dự án thành phần, các đoạn còn lại trong giai đoạn 2022-2025, làm rõ việc tích hợp Dự án đường Hồ Chí Minh vào Quy hoạch mạng lưới đường bộ, nghiên cứu đầu tư nâng cấp tuyến đường trong giai đoạn tiếp theo cũng như cân nhắc thời hạn hoàn thành các dự án cao tốc.
Đặc biệt, cần bố trí đủ và kịp thời nguồn vốn để hoàn thành 02 dự án đoạn Chợ Chu - Ngã Ba Trung Sơn và Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận và đề xuất cụ thể về bố trí vốn, hình thức đầu tư cho đoạn Cổ Tiết-Chợ Bến.
