Việc phát hành trái phiếu là kênh huy động vốn hiệu quả thời gian qua. Tuy nhiên, trước một số hiện tượng huy động vốn trái phiếu không tuân thủ quy định của pháp luật và phát sinh những rủi ro ảnh hưởng đến hoạt động của thị trường, nhiều chuyên gia cho rằng cần phải sớm hoàn thiện cơ sở pháp lý để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển minh bạch, hiệu quả.
Theo quy định về nguyên tắc phát hành và sử dụng trái phiếu tại Điều 5 Nghị định 153, doanh nghiệp huy động vốn trái phiếu riêng lẻ theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm, cơ quan quản lý nhà nước không cấp phép phát hành. Theo các chuyên gia, điều này tạo kẽ hở trong quy định liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ không có tài sản đảm bảo hay tài sản bảo đảm có chất lượng không cao.
Một số chuyên gia đề xuất trong lần sửa đổi tới, quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại Nghị định 153 theo hướng quản lý chặt chẽ các chỉ tiêu chứng khoán tư vấn phát hành, cần bắt buộc xếp hạng tín nhiệm và niêm yết, giao dịch trên thị trường chứng khoán. Đối với phát hành riêng lẻ thì cần quy định đối tượng phát hành và giao dịch là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Cùng với đó, cần tăng cường quy định kiểm toán báo cáo tài chính đối với trái phiếu huy động được.
Bà NGUYỄN THỊ PHƯƠNG HOA - Trưởng Bộ môn Kiểm toán, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: “Cần kiểm toán đối với tình hình sử dụng trái phiếu huy động được, hiện theo Nghị định số 153 năm 2020 các doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ cứ 6 tháng phải lập và nộp báo cáo về tình hình huy động và sử dụng trái phiếu chúng tôi cho rằng báo cáo này cần kiểm toán và có ý kiến bởi kiểm toán độc lập để các nhà đầu tư, trái chủ nắm bắt được tình hình sử dụng như thế nào có đúng mục đích hay không từ đó tạo cơ chế giám sát sau khi huy động được từ các nhà đầu tư.”
Ông NGUYỄN TRƯỜNG GIANG - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội: “Qua vụ việc, công tác quản lí nhà nước trong trường hợp này có kẽ hở pháp luật liên quan đến quản lý thị trường chứng khoán nói chung và phát hành trái phiếu doanh nghiệp nói riêng, cần có kiến nghị sửa đổi kịp thời. Như chùm nghị định của Chính phủ từ liên quan đến quản lý thị trường cho đến vai trò của cơ quan kiểm toán độc lập cũng như công bố thông tin của doanh nghiệp.”
Một số chuyên gia cũng đề xuất không cho phép các doanh nghiệp tiếp tục phát hành trái phiếu nếu doanh nghiệp đó đã sử dụng trái phiếu làm tài sản bảo đảm nhằm tránh sự pha loãng cổ phiếu trên thị trường từ đó làm giảm giá trị của tài sản thế chấp.
Đồng thời, cần rà soát, đánh giá về cơ chế chính sách liên quan đến phát hành, giao dịch và cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp. Bịt những lỗ hổng nhưng cũng không nên quá thắt chặt, ảnh hưởng tới quá trình huy động vốn bằng trái phiếu.
