Đối với các hợp tác (HTX) sản xuất nông nghiệp, nhiều bất cập vẫn đang hiện hữu. Đơn cử như có những tỉnh, thành phố mới chỉ tích tụ đất tập trung vào doanh nghiệp, còn HTX thì vẫn rất gian nan. Một trong khó khăn là quy định về hạn điền đã tạo ra sự vô lý khiến các HTX, doanh nghiệp lăn tăn khi cơ giới hóa nông nghiệp, nâng cao năng suất.
Theo quy định về hạn mức trong Luật đất đai, khi giao đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối cho cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp ở Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long không quá 3 ha, các địa phương còn lại không quá 2 ha. Còn đối với đất trồng cây lâu năm thì mức hạn điền là 10 ha ở đồng bằng và 30 ha ở trung du, miền núi. Điều này có nghĩa, người dân, HTX hạn điền chỉ có thể tích tụ được từ 2-3ha, nếu tập trung quá 10 lần này sẽ phải chuyển sang thuê của Nhà nước. Đối với đất công điền, một số địa phương chỉ được phép cho thuê thời gian tối đa 5 năm nên không khuyến khích được HTX, doanh nghiệp đầu tư sản xuất mang tính chất lâu dài và bền vững.
Tích tụ, tập trung đất ở ĐBSCL chung chủ yếu là liên kết sản xuất để xây dựng cánh đồng lớn, tổ hợp tác hay hợp tác xã, doanh nghiệp thuê đất của nông dân và quá trình thực hiện còn chậm. Để phát triển tích tụ ruộng đất theo các mô hình này vô cùng nan giải. Đơn cử như cánh đồng lớn của Thạnh Lộc, huyện Cờ Đỏ là giải pháp quản trị để giải quyết tình trạng nông nghiệp manh mún, dù vậy vẫn còn hạn chế.
Tâm lý e ngại khi tích tụ đất đai của người dân còn xuất phát từ chính sách hỗ trợ với các hộ không còn nhu cầu sản xuất nông nghiệp chuyển đổi sang các ngành nghề phi nông nghiệp chưa đủ mạnh. Vì thế, họ vẫn có xu hướng giữ đất.
Thực tế cho thấy khó khăn nhất vẫn là chưa có chính sách đủ mạnh và hợp lý để khuyến khích phát triển. Nếu không thay đổi một cách căn cơ, toàn diện, những vấn đề như hạn điền vẫn sẽ là “gọng xích” níu chặt sẽ phát triển và những mô hình kinh tế nông nghiệp khó mà hình thành.
Mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình!
