Người Ê đê giữ bến nước như mạch sống buôn làng

Với đồng bào Ê Đê ở tỉnh Đắk Lắk, từ xa xưa, bến nước đầu nguồn luôn được xem là nguồn sống của buôn làng. Ngày nay, những bến nước của người Ê đê vẫn được duy trì, là một nét văn hóa đặc sắc được gìn giữ qua các thế hệ.

Về với buôn làng Ê Đê, chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh các bà, các mẹ mang gùi đi lấy nước hằng ngày tại bến nước. Tuy bà con hiện có thể sử dụng nước máy, nước giếng khoan nhưng họ vẫn đi gùi từng bầu nước mát về uống, nấu nướng. Bến nước này là nơi 6 buôn đồng bào của thị trấn EaKar (e-ca) cùng sử dụng. Bà con thường dùng quả bầu khô hoặc chai lọ để lấy nước.

Bến nước là mạch con sông hoặc suối được đắp lên và dùng những ống tre, ống nhựa để nước chảy vào. Ngày nay, để giữ gìn dài lâu thì nhiều bến nước đã được xây kiên cố. Các ống được đặt ngang mặt nước nhằm điều hoà lưu lượng và lọc nước. Nước thu được là nước trong, mát, được gạn đi những vật như: lá, cành cây.

Người Ê Đê sẽ chọn một người uy tín làm chủ bến nước, để duy trì, bảo tồn và làm lễ cúng bến nước. Lễ cúng được tổ chức vài năm một lần hoặc hằng năm, khoảng tháng 2, tháng 3 tuỳ theo điều kiện của buôn làng. Đây là phong tục tập quán và nghi lễ quan trọng, thường diễn ra sau khi vụ thu hoạch nhằm tạ ơn thần linh về vụ mùa vừa qua, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Từ bao đời nay, người Ê Đê đã nhận thức được vai trò của tài nguyên nước. Bến nước chính là nguồn sống, nuôi lớn bao thế hệ đồng bào Ê Đê. Họ luôn giữ gìn sạch sẽ, bảo vệ bến nước với niềm tin được che chở, mang đến sự khoẻ mạnh, ấm no.

Kim Liên – Đức Hưng