Đau đáu với câu chuyện làm sao để gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá biển, đảo, tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ – nhà nghiên cứu văn hoá, nguyên Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi, nguyên Hiệu trưởng Trường đai học Phạm Văn Đồng - gần như dành trọn cuộc đời của mình để đi dọc khắp các vùng biển, đảo chỉ để tìm tòi, nghiên cứu văn hoá biển.
Nhiều phát hiện và các công trình nghiên cứu về lịch sử văn hoá biển, đảo của tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ đã có đóng góp rất lớn trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá, biển đảo cũng như góp phần khẳng định chủ quyền biển, đảo của Việt Nam thông qua các hiện vật, tài liệu mà ông tìm thấy.
Bằng cấp của vua Minh Mạng điều binh ra bảo vệ chủ quyền tại Hoàng Sa vào năm Minh Mạng thứ 15 (Giáp Ngọ 1834) được phát hiện ở Lý Sơn cách đây gần 15 năm. Bằng cấp, hay nói như hiện nay, là Tờ lệnh gồm 4 trang, bản gốc còn nguyên vẹn, do tộc họ Đặng ở đảo Lý Sơn nối tiếp nhau gìn giữ qua 6 đời. Tộc họ Đặng giữ phép tắc tổ tiên truyền lại thì cứ đúng 20 năm mới được mở tài liệu được coi là “gia bảo” ra một lần. Vào lần mở vào năm 2009, tộc họ Đặng đã tin tưởng tìm đến tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ để nhờ giải mã. Khi đó, đích thân tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ đã trực tiếp ra Lý Sơn tiếp cận bản gốc, và ông đã xúc động khi xác định đó là một tờ lệnh của quan Bố chánh và Án sát tỉnh Quảng Ngãi, đã vâng lệnh vua Minh Mạng cử thủy binh Lý Sơn cùng những người ở các địa khác thuộc tỉnh Quảng Ngãi đi đo đạc, vẽ bản đồ Hoàng Sa vào năm 1834. Tờ lệnh sau đó được công bố rộng rãi và bản gốc đã được gia tộc họ Đặng tin tưởng trao lại cho ông và ông đã trao cho UBND tỉnh, để rồi, ngay sau đó, UBND tỉnh đã trao lại cho Bộ Ngoại giao. Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ được coi là người có công lớn trong việc tìm ra một văn bản cổ đặc biệt quý giá về chủ quyền biển, đảo của Việt Nam.
Lặng lẽ và âm thầm từ những năm 1993. Những cuộc điền dã của tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ cứ thế trải dài trên khắp vùng ven biển và hải đảo để thu thập tài liệu, luận cứ, luận chứng về văn hoá biển, về chủ quyền biển, đảo. Hơn 30 năm nghiên cứu văn hoá, ông đã chủ biên và viết chung để xuất bản hơn 10 đầu sách, chủ trì thực hiện gần chục đề tài nghiên cứu khoa học cùng hơn 50 bài nghiên cứu khoa học, báo cáo khoa học, bài báo khoa học. Phần lớn các đầu sách xuất bản và các công trình nghiên cứu đều là những vấn đề liên quan đến văn hoá biển, đảo.
63 tuổi, tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ dù đã nghỉ hưu nhưng tình yêu với quê hương, với văn hoá biển, đảo trong ông vẫn chưa bao giờ ngơi nghỉ. Kho tàng về văn hoá biển, đảo lưu giữ trong ông lại đang tiếp tục được ông truyền lại cho thế hệ trẻ qua những cuộc toạ đàm như cuộc toạ đàm về lịch sử bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam mà chính ông đang là một diễn giả.
